Pozyskanie finansowania dla projektu branży technologicznej zależne jest od potrzeb i etapu, na którym organizacja się znajduje. Źródeł jest kilka, od akceleratorów, przed VC, środki unijne i pożyczki.
Problem to dobranie odpowiedniego sposobu finansowania do skali projektu i, jak się często okazuje, jego finalna realizacja. Sprawdzamy wady i zalety różnych modeli finansowania projektów technologicznych.
W tym artykule znajdziesz:
- Finansowanie startupów – niezbędnik przed startem
- Pozyskiwanie inwestorów
- Kiedy warto szukać inwestorów?
- Na co patrzą inwestorzy?
- Jak przygotować się na spotkanie z inwestorem?
- Bootstrapping startupów
- Kiedy bootstrapping to dobry pomysł?
- Crowdfunding
- Środki unijne
- Wybrane akceleratory unijne
- Kredyt lub pożyczka dla firmy technologicznej
Finansowanie startupów – niezbędnik przed startem
Finansowanie startupów to temat rzeka, więc miej na uwadze, że poniżej zbieramy w całość tylko najważniejsze informacje. Duża część startupów technologicznych nie dochodzi do momentu samowystarczalności. Valley of death, bo tak nazywa się moment w cyklu życia startupu, w którym pochłania on zasoby, nie generując dostatecznego dochodu, to moment, przed którym prawdopodobnie stoisz.
Jeśli masz tylko pomysł i nie masz za sobą działającej organizacji, to do wyboru są dwa rozwiązania:
- Samofinansowanie projektu – rodzina, przyjaciele, własny wkład, tzw. bootstrapping.
- Pozyskanie zewnętrznego finansowania – VC, aniołowie biznesu, program rządowy.
Środki unijne i banki co do zasady angażują się w działające już organizacji. Co do zasady, ponieważ istnieją programy rządowe wspierające przedsiębiorczość, ale mogą być dostępne tylko czasowo, lub dla danego sektora.
Określenie etapu, na którym znajduje się twoja organizacja, jest niezbędne, żeby ocenić z kim i w jaki sposób rozmawiać. Przykład: duża organizacja z pomysłem na nowe rozwiązanie ma większe powodzenie w rozmowie z przedstawicielami banków czy pozyskaniem środków unijnych, a startup składający się z dwóch studentów politechniki bez formalnej organizacji odnajdzie się w akceleratorach przedsiębiorczości i inkubatorach.
Precyzyjnie określ, na którym etapie rozwoju swojego projektu jesteś oraz jakimi zasobami dysponujesz. To pomoże w dobraniu odpowiedniego sposobu finansowania.
Pozyskiwanie inwestorów dla startupu
Zaczniemy od punktu drugiego, czyli ścieżki, w której startup pozyskuje zewnętrzne finansowanie od VC lub pojedynczego inwestora (angel investor). Na chwilę odłożymy na bok tematy związane ze środkami unijnymi i pożyczkami.
Inwestorzy inwestują na różnych etapach, w tym dwóch początkowych:
- Seed investment. Inwestycja, której celem jest wykonanie badań rynkowych i rozwoju projektu oraz, docelowo, osiągnięcie przychodu. Na tym wczesnym etapie najczęściej istnieje już struktura organizacji.
- Pre-seed investment. Jeszcze wcześniejszy etap, na którym często nie ma jeszcze organizacji, jest za to koncept i założyciele. Twój inwestor, jeśli zdecyduje się zaangażować, raczej zaryzykuje mniejszymi środkami przy większym udziale w spółce.
Kiedy warto szukać inwestora?
Dobrym pomysłem jest szukanie inwestora nie ze względu na budżet, jaki posiada, ale w kontekście tego, jaką wiedzę oferuje. Doświadczony inwestor z Twojej branży, który ma dobre opinie na rynku, to przede wszystkim ogrom wiedzy, kontaktów i gotowych rozwiązań. To samo dotyczy aniołów biznesu, którzy będą brać aktywny udział w powstawaniu projektu.
Minusem znalezienie inwestora na wczesnym etapie będzie fakt, że musisz podzielić się większą częścią swojego biznesu. Udział będzie uzależniony od ryzyka, potrzeb finansowych i wielkości organizacji.
Na co patrzą inwestorzy?
Nie można zapominać, że nawet najbardziej zaangażowani inwestorzy mają na celu zarobek na projekcie. VC i aniołowie biznesu, przy określaniu potencjalnego ryzyka i stopy zwrotu, zwracają uwagę przede wszystkim na:
- Angaż założycieli. Czy założyciele sami podejmują ryzyko finansowe i jeśli tak, to jakie?
- Zespół. Startup to przede wszystkim ludzie, którzy mają zrealizować projekt. Może to być lista wstępnie zainteresowanych specjalistów, czy wybrany software house.
- Branża. Wartość rynku, potencjał wzrostu, czy nawet moda (choćby AI w ostatnich miesiącach) ma znaczenie, czy inwestor jest skłonny podjąć ryzyko. Dobrze jest szukać inwestorów branżowych.
- Model biznesowy i dokumentacja. Co już macie? Jak chcecie rozwiązać problemy XYZ itp. Im więcej konkretnych informacji, tym lepiej.
Jak przygotować się na spotkanie z inwestorem?
Sposób, w jaki ubiegać się o finansowanie od zewnętrznych inwestorów jest dobrze opisany i wbrew pozorom mocno sformalizowany. Większość VC oczekuje krótkiego pitch decku (nie dłuższy niż 10 slajdów), który będzie odpowiadał na określone pytania. Wybrane osoby zapraszane są na krótkie spotkania online, a jeśli przejdą pierwszą selekcję – na kolejne.
W decku powinny znaleźć się, w dużym uproszczeniu, następujące informacje:
- Jaki problem rozwiązuje projekt i w jaki sposób to robi?
- Kto będzie realizował projekt i jakie ma kompetencje?
- Czego założyciel/e oczekują od inwestora?
W bardzo konkretny sposób proces tworzenia decku opisuje Shaan Puri, amerykański inwestor i podcaster:
Bootstrapping startupów
Wedle zeszłorocznych danych cytowanych przez serwis Bankier.pl ponad 73% polskich startupów finansowało się samodzielnie, metodą Family&Friends. To na pewno dobry pomysł w sytuacji, w której nie potrzebujecie ogromnych środków finansowych i masz już działający projekt lub organizację, choćby w najmniejszej formie. Przykładowa ścieżka:
- Za własne środki realizujecie MVP z pomocą zewnętrznego software housu, żeby nie generować stałych kosztów związanych z pełnym zatrudnieniem zespołu IT.
- Uruchomienie produkt i generuje pierwszy ruch oraz wpływy. Udało się, działa!
- Na podstawie pierwszej wersji produktu i danych, które udało się zebrać, startujecie z kampanią crowdfundingową, w której prowadzicie przedsprzedaż i zbierać środki na własne funkcjonowanie.
Plusem takiego rozwiązania będzie bezwzględnie pełna kontrola nad organizacją, ale kosztem braku zewnętrznej ekspertyzy VC. Z dużymi środkami z VC można działać także znacznie szybciej.
Kiedy bootstrapping to dobry pomysł?
Samofinansowanie projektu technologicznego ma jedną, ogromną przewagę nad innymi formami: masz pełną kontrolę nad tym, co się dzieje z projektem. Po skutecznym wdrożeniu pierwszej wersji produktu czy zebraniu danych nadal możesz pójść ścieżką pozyskiwania zewnętrznego finansowania – tym razem jednak przed inwestorami stajesz jako osoba, która wykonała już dużo pracy, ma dane za sobą i wie, jak rozwijać projekt.
Przy samofinansowaniu warto pamiętać:
- Opóźnienie w projektach IT to, niestety, standard. Za opóźnieniami idzie niedoszacowanie budżetu = jeśli bootstrappujesz projekt, musisz zakładać, że wydatki będą większe niż we wstępnych planach.
- Wsparcie specjalistów może być zbawieniem. Skorzystanie z zewnętrznych firm to oszczędność funduszy i możliwość skorzystania z ekspertyzy osób, które regularnie realizują projekty technologiczne.
- Małymi krokami. Lepiej skutecznie zrealizować małą część projektu niż nie zrealizować nic. Z działającym wycinkiem swojego pomysłu możesz udać się dalej, chociażby do VC, banku czy szukać wsparcia w crowdfundingu.
- Zasoby, zasoby i jeszcze raz zasoby. Musi mieć zapas zasobów, czasu i pieniędzy, na czas realizowania projektu. Koniecznie trzeba pamiętać, że wdrożenie rozwiązania nie jest końcem działań – do tego dochodzi marketing, support, stałe koszty obsługi IT itd. Ty też musisz z czegoś żyć w międzyczasie…
Crowdfunding
Mimo zmiennej reputacji serwisów takich jak Kickstarter i ogromnej konkurencji, dobry pomysł zawsze się obroni. Crowdfunding to dobry sposób na zachowanie niezależności i wsparcie swojego budżetu, który nie zamyka Ci drogi np. na pozyskiwanie zewnętrznego finansowania.
Ale… serwisy takie jak Kickstarter nie sprawdzą się zawsze. Jeśli budujesz SaaS dla branży B2B, to crowdfunding raczej nie jest twoją drogą. Z drugiej strony, wszystkie interesujące produkty dla klientów (gry wideo, aplikacje mobilne) potrafią zebrać ogromne fundusze.
(P.S. Serwisy typu Kickstarter to także dobre miejsce do promocji swojego rozwiązania).
Środki unijne
Temat środków unijnych dla startupów i przedsiębiorstw technologicznych jest na tyle duży, że poruszymy go w osobnym artykule. Warto wiedzieć na teraz, że dla startupów bez organizacji i na bardzo wczesnym etapie istnieją unijne akceleratory przedsiębiorczości, np. w ramach programu Platformy Startowe dla Polski Wschodniej, gdzie po udziale w programie można było ubiegać się o dofinansowanie nawet do 600 000 zł.
Dobrym źródłem wiedzy i miejscem, gdzie można ubiegać się o środki jest Polski Fundusz Rozwoju. W ramach PFR funkcjonuje, chociażby program akceleracyjny Tech Impact, który wspiera rozwiązania realizujące cele zrównoważonego rozwoju (np. ekologiczne). Innym miejscem będzie Polska Agencja Rozwoju Regionalnego z programami
Wybrane unijne akceleratory
- Smart UP służyć będzie przyspieszeniu rozwoju przedsiębiorstw typu start-up poprzez zapewnienie kompleksowego wsparcia akceleratorów. Polegać ono będzie na dostarczeniu know-how, wykorzystaniu sieci kontaktów oraz mentorów. Program umożliwia współpracę startupów z odbiorcami technologii lub inwestorami.
- Tech Impact oferować będzie program akceleracyjny dotyczący tzw. rozwiązań impaktowych (powiązanych z celami zrównoważonego rozwoju Agendy 2030 ONZ). Program uwzględni podnoszenie świadomości oraz upowszechnianie wiedzy nt. najnowszych trendów technologicznych w zakresie rozwiązań impaktowych wśród inwestorów (m.in. funduszy PFR Ventures).
- Startups Exchange polega na objęciu polskich startupów zainteresowanych ekspansją zagraniczną, programem przygotowującym je do wyjazdu oraz programem na danym rynku.
- Scale Up Green to program typu Scale UP prowadzący firmy przez proces zmiany modelu biznesowego z liniowego do zamkniętego (circular), przy jednoczesnym poszukiwaniu dla nich rozwiązań technologicznych wśród startupów, które mogą być zastosowane w procesie transformacji modelu biznesowego. Program uwzględnia także działania w zakresie budowania wiedzy korporacji na temat korzyści związanych z gospodarką obiegu zamkniętego.
Na stronie Polskiej Agencji Rozwoju Regionalnego możesz sprawdzić, jakie obecnie programy wpisują się w Twoje potrzeby:
Kredyt lub pożyczka dla firmy technologicznej
Komercyjne banki oferują szereg instrumentów finansowych dla przedsiębiorstw, także MŚP. Są one jednak mocno obwarowane i ciężko zakładać, że bank udzieli kredytu bądź pożyczki dla startupu bez historii finansowej. Do tego, produkty finansowe banków dla przedsiębiorstw bardzo często posiadają krótkie terminy spłaty (= duże obciążenie miesięczne dla małej firmy) i jest to pożyczka, więc finalnie fundusze trzeba oddać. Jeśli szukasz pożyczki, to nadal warto szukać wśród organizacji zarządzającymi środkami unijnymi. Pożyczki unijne mają dużo niższe oprocentowanie.
Finansowanie dla startupu. Które wybierasz?
Znalezienie finansowania projektu może być równie trudne, co sama decyzja, która forma będzie najlepsza. Konsekwencje są długotrwałe i wpłyną na to, w jaki sposób będziesz prowadzić swój biznes na lata do przodu.
Specjalizujemy się we wspieraniu startupów i zrealizowaliśmy ponad 100 projektów, wspierając naszych partnerów na każdym etapie. Sprawdź, jak możemy Cię wesprzeć:
